Taal die thuis laat voelen
In woonzorgcentrum Thebe Elisabeth is sinds kort een wel heel bijzondere ‘bewoner’ gearriveerd: Miet. Geen echte persoon, maar het levendige middelpunt van een rondreizend project dat draait om de kracht van taal, herinnering en het gevoel van thuis. In een volledig ingerichte pop-up kamer met klankkasten, vertelt Miet haar verhaal in het regionale dialect - dit keer in dat van Tilburg en omstreken. Op tweede pinksterdag, 9 juni, is er een speciale ontmoeting met Miet én haar zus Griet.
DOOR WILMA ROBBEN
Een kamer vol herinneringen
Miet is het hart van een uniek kunst- en onderzoeksproject over taal en thuisgevoel. Ze ‘woont’ tijdelijk in een kamer vol kasten, laden en luikjes. Wie er eentje opent, hoort haar spreken - in het dialect dat haar zo eigen is. Geluid en beeld nemen je mee naar haar wereld. Deze ‘klankkast’ is ontworpen door Stichting Laudio in samenwerking met onder andere Stichting Tilburgse Taol, Erfgoed Brabant, en vormgegeven als een audiotheater waarin bezoekers ondergedompeld worden in herkenning. Vooral bewoners voelen zich gehoord, gezien in de verhalen van Miet.
De teksten werden voor deze regio vertaald door Theo van Iersel, liefhebber van de Tilburgse taol, en heerlijk smeuïg ingesproken door stemacteur Annemie de Waal. In Goirle hoor je Miet dus echt in het vertrouwde ‘Golse’ dialect.
Onderzoek naar taal en welzijn
Miet is meer dan kunst. Het project is ontstaan in Limburg en reist sindsdien door het hele land. Wetenschappers van de Universiteit Maastricht en het Meertens Instituut onderzochten hoe dialect invloed heeft op ouderen in zorginstellingen. De uitkomst is helder: wanneer mensen hun thuistaal kunnen spreken of horen, voelen ze zich meer zichzelf. Het verhoogt hun gevoel van welzijn en versterkt hun autonomie in een nieuwe, vaak onbekende omgeving.
Van Mia tot Meral: Miet spreekt elke taal van thuis
Overal waar Miet neerstrijkt, past ze zich aan. In Limburg werd ze Mia, in Twente heet ze Marie, in Vlaanderen Mariëtte en in Apeldoorn woont zelfs een Nederlandse Meral van Turkse afkomst. ”Wat instellingen met dit project beogen, verschilt per locatie,” vertelt Lubert Priems van Stichting Laudio. ”Soms is de klankkast alleen toegankelijk voor bewoners, personeel en familie. Andere keren is ze juist publiek toegankelijk. Het zorgt voor bewustwording, inzicht en soms zelfs beleidsverandering.”
Een moment dat Priems altijd bijblijft, speelde zich af in Maastricht: ”Een moeder kwam samen met haar zoon de klankkast binnen. Omdat de moeder gevoelig was voor prikkels, hield ik rekening met een korte sessie. Maar na afloop waren beiden geëmotioneerd. De moeder barstte in lachen uit toen ze het woord ’vaatdoekje’ - sjottelsjlet - in haar dialect hoorde. En de zoon, omdat hij zijn moeder al zo lang niet meer zó vrolijk had gezien.”
Anekdotes uit het veld
Soms komt Miet ook tot leven in persoon. Annemie de Waal kruipt dan in haar huid voor een ontmoeting met bewoners. “Bij De Duynsberg in Tilburg kwam een mevrouw me echt welkom heten met een cadeautje,” vertelt ze. “De bewoners gaan volledig op in haar verhaal.”
De opnames van Miets stem vonden bij Annemie thuis plaats. “Alle klokken moesten stil, mijn armband af, en mijn man Robert moest de deur uit. In een scène zegt Miet: ‘Dan zakket jullie mar zègge. Ik zèè den afgelikte botram hier van et hèùs, de slèt, de sloerie bèn ik.’ Dat moest ik drie keer keihard roepen. De dag erna vroeg de buurvrouw wat we in vredesnaam aan het doen waren.”
Bezoek Miet in Goirle
Miet is nog tot en met 3 juli 2025 te bezoeken in Woonzorgcentrum Thebe Elisabeth, Bergstraat 6 in Goirle. De klankkast is dagelijks geopend van 09.30 tot 16.30 uur.
Een bijzondere ontmoeting met Miet én haar zus Griet vindt plaats op tweede pinksterdag, zondag 9 juni, vanaf 14.30 uur. Iedereen is welkom!
Miets podcast
Kun je er niet bij zijn, of wil je meer horen? Miet is ook te beluisteren via haar eigen podcast op Spotify en SoundCloud.
Zoek op Miet of bezoek: