Stichting Erfgoed Goirle - De Vyer Heertganghen

Het verhaal van de Goirlese pers begint een eeuw geleden, op 23 december 1914 om precies te zijn. Op die dag verscheen het eerste nummer van het onregelmatig verschijnende (‘verschijnt als het noodig is’) blad Goirlesche Toestanden. Het laatste nummer (nr.32) verscheen in juli 1928. In het ‘ter inleiding’ van het eerste nummer lezen we het volgende: ‘Tot op den huidigen dag heeft Goirle nooit een eigen, onafhankelijk orgaan bezeten, waarin, zonder aanzien des persoons, de toestanden konden worden bezien en besproken. Dat is een leemte geweest in ons dorpsleven. Want er is o, zooveel dat tot ontevredenheid stemt en critiek uitlokt bij de bevolking die niet goed of niet volledig wordt voorgelicht en op de hoogte gebracht.’

Opmerkelijk: in het eerste nummer van Goirlesche Toestanden wordt ook geschreven over de wat genoemd wordt ‘P.N.E.M.-terreur’: ‘De tarieven zijn veel te hoog en de directie is voor geen enkele redeneering vatbaar.’ Hier wordt gepreludeerd op het blad ‘De Karwats’ (orgaan ter bestrijding van corruptie en overheids-lusteloosheid en ter bevordering van Brabants welvaart), dat in de jaren 1928-1929 verscheen en dat in het bijzonder tegen de P.N.E.M. ageerde. Er verschenen in totaal zeven nummers. Beide bladen, Goirlesche Toestanden’ en ‘De Karwats’, verschenen ‘als het noodig’ was, en beide bladen hadden hetzelfde redactieadres: Postbus 65, Tilburg.

door Norbert de Vries

Nol Prins

Beide bladen werden volgeschreven door één man: de Tilburgse journalist Nol Prins (1884-1968). Hij gold als ‘de nestor der Tilburgse journalisten’ en hij hechtte groot belang aan ‘relaties’: ‘Een journalist zonder goede relaties is voor elke krant in zeker opzicht een waardeloze figuur’. Volgens zijn schoonzoon Sjef van de Lisdonk z.g. was hij daarom vaak aanwezig op het borreluur in hotel Riche waar ‘tout Tilburg’ (althans de plaatselijke elite) aan het einde van de werkdag een hartversterkertje nam en waar de mannen de laatste nieuwtjes met elkaar uitwisselden. Daar zal hij ook Eduard van Puijenbroek hebben ontmoet. En het was deze Van Puijenbroek die vond dat het nodig was om de Goirlese burgemeester Rens en de P.N.E.M. in Den Bosch eens flink de oren te wassen. Hij financierde, Prins schreef gedurende zo’n 15 jaar (1914-1929), en het mag worden gezegd: hij bleek te beschikken over een vlijmscherpe pen.

Het Goirles Belang

Het GB werd opgericht op 1 maart 1955 en is momenteel aan z’n zeventigste jaargang bezig. Er zijn weekbladen in de regio die al veel ouder zijn (Gilze en Rijen, 97; Dongen 119; Oisterwijk, 109; Hilvarenbeek, 93). Goirle liep dus zeker niet voorop. Als initiatiefnemers van GB worden in een artikel van Wim van Boxtel/VABO bij gelegenheid van het 25-jarig bestaan genoemd: Jo Louer en Gerard van Erve. Zij werden respectievelijk voorzitter en secretaris van het stichtingsbestuur. Harrie van Erven werd penningmeester en Jan van de Laar en VABO waren de resterende bestuursleden. De jaren verstreken en het werk groeide. Het werd langzamerhand te veel. Men nam contact op met Ed Brok.

Ed Brok

Ed (1941- 2015) vertelde: ‘Mijn journalistieke loopbaan begon in 1967. Ik was onderwijzer aan de Theresiaschool, en net getrouwd. Ik had vernomen dat het Nieuwsblad van het Zuiden op zoek was naar een nieuwe correspondent voor Goirle. Ik solliciteerde en kon meteen aan de slag. Ik heb 6 à 7 jaar bij het Nieuwsblad gewerkt. En hárd gewerkt! We hadden een jaarlijkse bijeenkomst van alle correspondenten, en in de hal van het kantoor stond dan steeds een groot bord met een lijst van de correspondenten in volgorde van de door hen aangeleverde hoeveelheid kopij. Nou, ik heb al die jaren op de eerste plaats gestaan.’ (We kennen een Goirlenaar die veel langer correspondent is geweest, en die een werkelijk duizelingwekkende hoeveelheid artikelen over Goirle en haar toestanden heeft geschreven: Henk van Raak!)

‘En toen werd het 24 oktober 1968, de dag waarop het Goirles Nieuwsblad voor het eerst verscheen. Ik had daar als correspondent in het Nieuwsblad van het Zuiden over geschreven onder de kop: “Krantenoorlog in Goirle”.

In de loop van 1969 werd het voor de redactie van het Goirles Belang steeds duidelijker, dat er een passend antwoord moest komen op het luid tamboererende Goirles Nieuwsblad. Het roer moest om bij het GB, en zo geschiedde het. “Op een goede dag kwamen Willy van Rooij en Janus Hoogendoorn bij mij thuis, en hun boodschap was: we redden het niet als we op de oude voet doorgaan, we moeten vernieuwen. En of ik voor het Goirles Belang wilde komen werken. Nou, ik zei: ‘Als ik de vrije hand krijg, dan zorg ik, dat het GB straks weer boven Jan is.’

Magda en Fons Smits

GB beschikt over een paar steunpilaren, en naast Ed mag je Magda en Fons zo wel aanduiden. Magda (dochter van Wim van Boxtel/VABO) begon officieel in 1983 bij het Goirles Belang. Gaandeweg groeiden al haar werkzaamheden uit tot de functie ‘algehele leiding en redactie’. Er moest op zeker moment worden geprofessionaliseerd, en daartoe richtten Magda en Fons op 1 februari 1992 het Grafisch buro Goirle, kortweg GbG, op. Uitgeverij de Jong heeft later de uitgave van Goirles Belang overgenomen, zodat deze gewoon elke week uit bleef komen. Maar Magda bleef de spil, intussen al meer dan veertig jaar.

Het Goirles Nieuwsblad

Het blad heeft precies 25 jaar bestaan. Het laatste nummer verscheen op 10 november1993. Het GN stond bekend als progressief, kritisch en soms ook controversieel. De relatie tussen GB en GN is steeds gekenmerkt geweest door animositeit.

Initiatiefnemers voor het GN waren kapelaan Van Tienen en Frans Jochems. In de redactie komen we onder anderen Els van Kemenade, Jan Eijsermans, Jan Loonen, Piet Jansen en Willem van de Vrande tegen. De grote man op de GN-achtergrond was en bleef steeds Jan Eijsermans die na 25 jaar het boek sloot.

Vanaf oktober 1969 verscheen GN wekelijks, zoals werd verklaard in een intentieverklaring waaruit blijkt dat het eerste jaar heel moeilijk was: ‘Meerdere malen hebben wij een vroegtijdig einde van ons blad onder ogen gezien’.

Samenvattend en tot slot: de Goirlese pers bestaat nu honderd jaar. Kopstukken: Nol Prins, Ed Brok, Henk van Raak, Jan Eijsermans en Magda Smits.